Stilte

Niet zo lang geleden heb ik een nieuwe mobiele telefoon gekocht. Een mooi apparaat, waarmee ik eindelijk kan 'whatsappen' en natuurlijk nog tig andere dingen. Mijn vorige telefoon deed het over het algemeen nog prima. Alleen vanwege verouderde software (hij was pas vier jaar oud, maar vandaag de dag staat dat bijna gelijk aan antiek) kon hij niet meer met de tijd mee. En ik dus ook niet.

Retraite
Terwijl ik de eerste avond volledig in beslag werd genomen door de ontelbare mogelijkheden van mijn nieuwe speeltje, was op tv een aflevering van 'Op zoek naar God'. In deze serie gaan 5 bekende Nederlanders een week lang in stilte retraite in een Frans klooster om God te zoeken. Hoewel ze daar met elkaar en enkele kloosterlingen zitten, mogen ze met niemand praten. Alleen één uur per dag met hun coach, en natuurlijk met God en hun dagboekcamera. Mobieltjes, tablets e.d. zijn ingeleverd en in het klooster zijn geen radio, tv of computer. Ik vind het een mooie en inspirerende serie. Wel vraag ik me wel af of het echt nodig en nuttig is om een week volledig in stilte te leven om God te kunnen vinden. Juist mensen die relatief onbekend zijn met God en met de Bijbel, zullen bij zo'n zoektocht veel vragen hebben. Het is jammer dat ze die dan niet kunnen stellen.

Digitale tijdperk
Hoewel het digitale tijdperk pas in mijn studentenjaren echt is ingetreden, kan ik me bijna niet meer voorstellen hoe ik mijn dagelijkse leven zou leiden zonder mobieltje, email en internet. Ik verlaat in principe nooit het huis zonder telefoon; dan voel ik mij naakt en onbereikbaar. Ook voel ik mij dan een stuk minder veilig op straat. Raar eigenlijk. Dat gevoel had ik immers 20 jaar geleden ook niet. Het lijkt wel alsof ik in de loop van tijd allerlei oneigenlijk functies aan mijn mobiele telefoon heb toevertrouwd. Ik noem er een paar: Kennisbron > als ik het antwoord op een vraag niet weet, zoek ik het op internet op. Relatiemanager > om in contact te komen met andere mensen bel, mail, sms of app ik. Helper in nood > als er iets vervelends gebeurt, bel ik iemand die kan komen helpen of in het ergste geval 112.

Afhankelijk
Onbewust ben ik afhankelijk geworden van mijn mobiel. Hoe meer je voor zaken op je smartphone vertrouwt, hoe minder je nog bewust bent van hoe je het zonder moet redden. Zoals door je hersenen of gezonde boerenverstand te gebruiken in plaats van Google, door mensen om je heen op straat aan te spreken of door hulp te zoeken bij God. Je telefoon geeft bovendien het gevoel van een soort schijnveiligheid. Hoe zou immers mijn mobiel mij moeten beschermen als ik bijvoorbeeld overvallen word? Door snel 112 te bellen? De kans is groot dat je daar op dat moment geen gelegenheid voor hebt. Sterker nog, zo'n (nieuwe) smartphone zal eerder aanleiding geven om te worden overvallen dan het voorkomen.

Overdaad aan prikkels
Een smartphone, tablet, computer, tv en wat nog meer wekken daarnaast een aanhoudende behoefte op om steeds in verbinding te staan met andere mensen. Of misschien beter gezegd, op de hoogte te zijn van wat zich in de wereld en het leven van anderen afspeelt. Constant zijn we op zoek naar nieuws, nieuwtjes en nieuwe prikkels. We willen geïnformeerd en vooral vermaakt worden. De nadruk ligt op consumeren en veel minder op creëren. Hoewel de digitale wereld veel voordelen met zich meebrengt, is dit een grote keerzijde. We zijn er afhankelijk van geworden in die mate dat we niet meer vertrouwen op ons eigen denken en kunnen. Het heeft geleid tot de situatie waarin we geen ruimte meer maken voor onszelf, alleen onszelf. Met onze eigen gedachten en onze eigen kwaliteiten.

Terug naar de basis
Wanneer je op deze manier kijkt naar het tijdperk waarin we leven, lijkt zo'n stilte retraite opeens zo gek nog niet. Even afsluiten van alle prikkels, aandacht hebben voor het hier & nu en back-to-basic op jezelf vertrouwen. Of je daarvoor in een klooster moet gaan zitten weet ik niet. Een spreekverbod van een week vind ik ook wat ver gaan. Maar echt los komen van de dagelijkse overload aan informatie en de zucht naar meer, dat spreekt me wel aan. Jezus zocht ook regelmatig een rustig plekje op om afstand te nemen van zijn dagelijkse werk en van de menigte mensen die Hem volgde. Om alleen te zijn met God. Dat deed Hij geen dagen achtereen gesloten. Daar had Hij, los van de 40 dagen in de woestijn voorafgaand aan zijn bediening, geen tijd voor. Maar gewoon een paar uurtjes op een dag of een nacht.

Het zou niet verkeerd zijn daar een voorbeeld aan te nemen. Misschien door één dag per maand of één avond per week telefoon, tv en computer uit te zetten (écht uit) en terug te vallen op jezelf. Alleen in stilte met God.